Ξέρετε ότι τον Φαραώ Τουταγχαμών συνόδευαν στην Αιώνια Ζωή μεταξύ των άλλων καρπών της γης και κουκούτσια από καρπούζι; Φυσικά για να δροσίζεται στο υπερπέραν από το αγαπημένο του φρούτο ή να το φυτέψει στον άλλο κόσμο…
Γνωρίζετε ότι το καρπούζι ήταν μια από τις τροφές που είχαν μαζί τους οι Ισραηλίτες κατά την «Έξοδο» και σύμφωνα με τον Εβραϊκό νόμο το avattihim όπως το ονόμαζαν έπρεπε να διανέμεται σε φτωχούς και ιερείς; Ξέρετε ότι ο Ιπποκράτης και ο Διουσκουρίδης ήταν από τους πρώτους που αναγνώρισαν τις φαρμακευτικές ιδιότητες του; Ότι οι αρχαίοι Έλληνες το ονόμαζαν μηλοπέπων ή σίκυος ο ήμερος. Ότι ο Κίτρουλλος ο εριώδης (Citrullus lanatus), της οικογένειας των Κολοκυνθοειδών (C. Colocynthis) όπως είναι το επιστημονικό του όνομα ξεκίνησε την κατάκτηση της Ευρώπης από την Μεσόγειο στην προϊστορία και πολύ αργότερα προς τη δυτική Ευρώπη από την Κόρδοβα στην Ισπανική Ανδαλουσία όπου αναφέρεται ότι καλλιεργούνταν στα 961; Ναι λοιπόν. Ο «βασιλιάς» των καλοκαιρινών φρούτων έχει ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Και η οποία συνεχίζεται να γράφεται καθώς η επιστήμη φέρνει στην επιφάνεια νέα στοιχεία για την καταγωγή του καρπουζιού ταυτίζοντας με γενετική ανάλυση τις ρίζες του.
Μελετώντας το άγριο λεγόμενο «καρπούζι Κορντοφάν» το οποίο θεωρείται ο αρχαιότερος και κοντινότερος συγγενής του σημερινού εξημερωμένου καρπουζιού οι ειδικοί διατύπωσαν την πεποίθηση ότι το φρούτο έλκει την καταγωγή του από τη συγκεκριμένη περιοχή του Σουδάν στη Βορειοανατολική Αφρική. Από εκεί «μετανάστευσε» στην Αίγυπτο όπου καλλιεργούνταν στην Κοιλάδα του Νείλου όχι μόνο ως φρούτο αλλά και ως μια πηγή νερού στην περίπτωση που δεν υπήρχε εναλλακτική. Ρόλο που το φρούτο είχε σε πολλές περιόδους της μακραίωνης ιστορίας του, είτε στα χέρια στρατιωτών είτε και εξερευνητών. Όσο για το πόσο βαθιά στο χρόνο βρίσκονται οι ρίζες του καρπουζιού επιστήμονες υποστηρίζουν ότι καρποί που έχουν ανακαλυφθεί στη βόρεια Αφρική χρονολογούνται έως και 5000 χρόνια πριν.
Ευρήματα σε πολλούς Αιγυπτιακούς τάφους, ανάμεσα τους εκείνον του Τουταγχαμών αλλά και σε τοιχογραφικές παραστάσεις και άλλες μορφές τέχνης, αποδεικνύουν τη σχέση αλλά και την αγάπη των αρχαίων Αιγυπτίων για το δροσερό φρούτο το οποίο εξαπλώθηκε σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Αυτός ωστόσο ο μακρινός πρόγονος του σημερινού καρπουζιού δεν είχε καμιά σχέση με τον απόγονο του που είναι αποτέλεσμα πολλών γενεών αναπαραγωγικής εξέλιξης. Ήταν ένα φρούτο οβάλ σχήματος, όπως διαπιστώνουμε από την Αιγυπτιακή εικονογραφία, μάλλον πικρό με πράσινη σκληρή σάρκα γεγονός που κάνει πολλούς να πιστέψουν ότι αρχικά καλλιεργούνταν για τους βρώσιμους καρπούς του και για το γεγονός ότι τα καρπούζια περιείχαν μεγάλες ποσότητες νερού που μπορούσαν να διατηρηθούν για καιρό αν το φρούτο φυλάσσονταν σε σκιασμένο μέρος. Με την αναπαραγωγή διαφόρων ποικιλιών οι Αιγύπτιοι μπόρεσαν να επιλέξουν αυτό που ήταν καταλληλότερο και ως φρούτο και έτσι να εστιάσουν εκεί την καλλιέργεια.
Ευρήματα σε πολλούς Αιγυπτιακούς τάφους, ανάμεσα τους εκείνον του Τουταγχαμών αλλά και σε τοιχογραφικές παραστάσεις και άλλες μορφές τέχνης, αποδεικνύουν τη σχέση αλλά και την αγάπη των αρχαίων Αιγυπτίων για το δροσερό φρούτο το οποίο εξαπλώθηκε σε όλη την περιοχή της Μέσης Ανατολής. 2000 χρόνια πριν το καρπούζι αρχίζει να κερδίζει μια θέση στην ιατρική της εποχής ενώ περί το 800 π.Χ. ταξιδεύει από τη βορειοανατολική Αφρική προς τη Μεσόγειο, οπότε και χρονολογούνται οι πρώτοι καρποί που έχουν βρεθεί σε ανασκαφές στην Ελλάδα. Ο Ιπποκράτης γίνεται από τους πρώτους που αναγνωρίζει τις διουρητικές του ιδιότητες μεταξύ των πολλών άλλων στις οποίες αναφέρεται και ο Διοσκουρίδης.
Δεν θα ήταν δυνατόν να μην ασχοληθεί μαζί του και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ο οποίος στην «Φυσική Ιστορία» του , την Historia Naturalis το περιγράφει ως refrigerant maxime, δηλαδή ιδιαίτερα δροσιστικό. Τα πρώτα γλυκά καρπούζια επιβεβαιωμένα στη βάση αρχαιολογικών ευρημάτων από την ηπειρωτική Ελλάδα και το Ισραήλ χρονολογούνται το 200 μ.Χ. Έχει ενδιαφέρον ότι ένα ψηφιδωτό από το Ισραήλ στο οποίο απεικονίζεται ένα καρπούζι και χρονολογείται περί το 425 μ.Χ. το απεικονίζει με μια σάρκα κίτρινου- πορτοκαλί χρώματος.
Το καρπούζι εξαπλώθηκε μαζικά ως καλλιέργεια αποτέλεσε βασική πηγή νερού για τους εξερευνητές της Άγριας Δύσης και «υμνήθηκε» από τον Μαρκ Τουέιν ο οποίος το περιέγραψε με την έκφραση ότι τρώγοντας ένα καρπούζι ανακαλύπτεις τι τρώνε οι Άγγελοι
Το 920 τα συναντάμε στην Τυνησία και το 961 στην Κόρδοβα ενώ στα 1395 υπάρχει η πρώτη απόδειξη για καρπούζια όπως τα γνωρίζουμε και τα απολαμβάνουμε σήμερα κόκκινα και γλυκά. Την ανακαλύπτουμε στο Ιταλικό χειρόγραφο Tacuinum Sanitatis , το οποίο αποτελεί έναν οδηγό υγιεινής διατροφής και βασίζεται σε ένα αντίστοιχο αραβικό χειρόγραφο του 11ου αιώνα. Το καρπούζι –μέσω της Εγγύς Ανατολής- βρέθηκε στην Ινδία όπου γνωρίζουμε ότι καλλιεργούνταν τον 7ο αιώνα και τον 10ο αιώνα στην Κίνα.
Την ίδια εποχή βρέθηκε στις πύλες της Ευρώπης μέσω της Κόρδοβα στα 961 και της Σεβίλλης στα 1158 όμως έπρεπε να φτάσουμε ως τον 17ο αιώνα για να αρχίσει η συστηματική καλλιέργεια του στην Ευρώπη, αρχικά σε κήπους. Στην Αμερικανική ήπειρο το καρπούζι έφτασε μέσω δυο πηγών, από τους σκλάβους της Αφρικής και από τους Ευρωπαίους που αποίκησαν τη Νέα Γη. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές καλλιέργειες καρπουζιού αναφέρονται το 1576 στη σημερινή Φλόριντα από Ισπανούς ενώ ως το 1650 αναφέρεται ότι καλλιεργούνταν σε Περού, Βραζιλία και Παναμά. Με τον Τζέιμς Κουκ , η Χαβάη και τα άλλα νησιά του Ειρηνικού ήρθαν σε επαφή με το καρπούζι ενώ κατά τον Αμερικανικό εμφύλιο απέκτησε και το χαρακτήρα του συμβόλου κατά της δουλείας.
Δεν θα ήταν δυνατόν να μην ασχοληθεί μαζί του και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ο οποίος στην «Φυσική Ιστορία» του , την Historia Naturalis το περιγράφει ως refrigerant maxime, δηλαδή ιδιαίτερα δροσιστικό.
Το καρπούζι εξαπλώθηκε μαζικά ως καλλιέργεια αποτέλεσε βασική πηγή νερού για τους εξερευνητές της Άγριας Δύσης και «υμνήθηκε» από τον Μαρκ Τουέιν ο οποίος το περιέγραψε με την έκφραση ότι τρώγοντας ένα καρπούζι ανακαλύπτεις τι τρώνε οι Άγγελοι. Η επιστήμη έχει βάλει το δικό της … χεράκι στην εξέλιξη των καρπουζιών με αποκορύφωμα τα πασίγνωστα και πανάκριβα Ιαπωνικά τετράγωνα που προστίθενται στις πάνω από 1200 ποικιλίες που καλλιεργούνται σε 96 χώρες με πρώτη σε παραγωγή σε παγκόσμιο επίπεδο, την Κίνα. Έτσι πλέον τρώγοντας ένα απλό καρπούζι μπορείτε να λέτε ότι απολαμβάνετε τον καρπό της εξέλιξης πολλών αιώνων με τη γεύση της ίδιας της… ιστορίας.
